Deze podcast wordt gepresenteerd door Ivo van Dijkhuizen (Pakhuis Marketing) en Anne Mieke Ravenshorst (Bakkerswereld). In een levendig gesprek gaan de gasten in op het tekort aan vakmensen, de rol van automatisering in de bakkerij en de noodzaak om opleidingen beter te laten aansluiten op de praktijk.
Vakmensen blijven nodig, maar hoe krijgen we ze?
Volgens Janet Borgesius is er geen twijfel over mogelijk: goed opgeleide vakmensen blijven cruciaal in de bakkerij. ‘Wat er in de deegkuip gebeurt, bepaalt de kwaliteit van het brood. Daarvoor heb je specialistische kennis nodig, en dat leer je niet in een paar maanden. Vakmanschap blijft de kern van ons werk.’
Operators, kwaliteitscontroleurs en technici hebben óók bakkerijkennis nodig”
Toch is het een uitdaging om voldoende bakkers te vinden. Hilco Wagenaar, betrokken bij FIA, Bakery Sweets Centre en de federatie FNBS, pleit daarom voor een bredere aanpak: ‘We moeten stoppen met opleiden voor alleen de ambachtelijke bakker en kijken naar de hele keten. Dat begint bij de molen en eindigt bij de supermarkt. Operators, kwaliteitscontroleurs en technici hebben óók bakkerijkennis nodig. Als we opleiden voor de hele sector, kunnen we instroom genereren op een manier die aansluit bij de arbeidsmarkt.’
Meer praktijkonderwijs, minder klassikaal
Een van de knelpunten is de manier waarop vakopleidingen zijn ingericht. Wagenaar merkt op dat steeds minder jongeren kiezen voor een opleiding tot bakker of operator. ‘In sommige regio’s starten de operatoropleidingen niet eens meer, omdat er te weinig studenten zijn.’
Als die interesse er is, kunnen wij ze verder opleiden”
Daarom pleit hij voor een regionale aanpak, waarbij bedrijven en scholen samenwerken. ‘We moeten ophouden met alleen maar praten over onderwijs en écht samenwerken. In het Bakery Sweets Center werken we al met mbo- en hbo-instellingen om praktijkgericht onderwijs aan te bieden. Leren gebeurt in de bakkerij, niet alleen in het klaslokaal.’
Borgesius herkent het probleem: ‘Mensen leren het vak pas echt als ze bij ons aan het werk zijn. Het belangrijkste is dat ze affiniteit met het bakkersvak hebben. Als die interesse er is, kunnen wij ze verder opleiden.’
De rol van automatisering: een oplossing of een uitdaging?
Kan automatisering helpen bij het tekort aan personeel? Borgesius ziet daar zeker kansen in: ‘Automatisering zal verder toenemen, vooral op het gebied van procescontrole en voedselveiligheid. Maar machines kunnen mensen niet volledig vervangen. Wij werken met dagverse producten, je hebt altijd vakmensen nodig die kunnen inspelen op veranderingen.’
We kijken naar modulair werken: mensen die alleen weekenden werken, of juist liever ’s nachts. ”
Wagenaar is het daarmee eens. Hij benadrukt dat nachtwerk niet per se noodzakelijk hoeft te zijn, maar dat er ook bakkers zijn die graag 's nachts werken. ‘Er zijn zat sectoren waar mensen ’s nachts werken, maar in de bakkerij praten we er altijd negatief over. Laten we daar eens mee ophouden. Tegelijkertijd zijn er ook technieken en ploegendiensten die ervoor zorgen dat nachtwerk minder nodig is.’
Borgesius voegt toe dat er in de bakkerij steeds flexibeler wordt omgegaan met roosters. ‘We kijken naar modulair werken: mensen die alleen weekenden werken, of juist liever ’s nachts. Het draait om vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen.’
Nieuwe strategieën: zij-instromers en bredere samenwerking
Omdat de instroom van jonge bakkers steeds kleiner wordt, kijken bedrijven naar andere doelgroepen. Hilco Wagenaar ziet kansen in zij-instromers: ‘We werken samen met het UWV en participatiemaatschappijen om mensen uit andere sectoren om te scholen. Met een intensief stappenplan kunnen zij binnen korte tijd productiemedewerker worden. Daardoor krijgen bestaande productiemedewerkers de kans om door te groeien naar operator of lijnchef.’
We werken samen met UWV en participatiemaatschappijen om mensen uit andere sectoren om te scholen”
Janet Borgesius ziet dat coaching door ervaren bakkers daarbij een belangrijke rol speelt. ‘We zetten vakmensen in als coaches, zodat ze nieuwe collega’s direct in de praktijk kunnen opleiden. Dat werkt veel beter dan alleen theorie.’
De toekomst: samenwerking en actie nodig
Volgens Wagenaar ligt de sleutel voor succes in betere samenwerking in de sector zelf. ‘De bakkerij is een prachtige branche, maar enorm versnipperd. We kunnen veel leren van andere sectoren, zoals de zorg en de techniek, die wél als één front optrekken. Ondernemers moeten niet alleen naar het onderwijs wijzen, maar zelf actief betrokken zijn. Dat betekent: samenwerken in de regio, krachten bundelen en opleidingen aanpassen aan de praktijk.’
De liefde voor het bakkersvak is niet weg. We zien nog steeds veel passie en betrokkenheid”
Janet Borgesius sluit de podcast af met een positieve noot: ‘De liefde voor het bakkersvak is niet weg. We zien nog steeds veel passie en betrokkenheid, de loyaliteit in ons bedrijf is enorm. We moeten die passie vertalen naar een toekomst waarin we én mensen én machines optimaal benutten.’
Wil je meer weten over de toekomst van personeel en automatisering in de bakkerij? Luister dan naar deze aflevering van Kletskoek!
