Tijdens het opnemen van een filmpje over stuifarme strooibloem op het Teylingen College vertelt Jaap Zuyderduyn dat hij voor het eerst last kreeg van meelstof toen hij zelf als leerling in de bakkerij aan het werk was. Wim Kannegieter van het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf weet dat hij zeker niet de enige is: ‘15 procent van de bakkers is gevoelig voor meelstof of andere grondstoffen, dus we hebben het niet over uitzonderingen. Het komt echt wel veel voor. Het lastige van een grondstofallergie is dat je het langzaam ontwikkelt als je veel in contact komt met meelstof. En als je eenmaal gevoelig bent geworden, dan blijf je dat de rest van je leven.’
Bekijk het filmpje dat bij Teylingen College gemaakt werd over het gebruik van stuifarme strooibloem.
tekst gaat verder onder video...
Jong geleerd…
Op het Teylingen College geeft Jaap Zuyderduyn les aan leerlingen van tussen de 14 en 17 jaar. Als ze vanaf het derde jaar kiezen voor de richting Horeca, Bakkerij en Recreatie, dan hebben ze tussen de 12 en 15 uur per week les in de bakkerij. ‘Het vertellen over het risico op grondstofallergie komt altijd wel ter sprake, omdat ik er zelf al snel last van heb als er enthousiast wordt verstoven. De vragen komen dan vanzelf. Ook bijvoorbeeld de vraag waarom ik dan dit werk ben gaan doen. Dan leg ik uit dat je langzaam allergisch wordt en dat je dat niet van tevoren weet.’
De consequenties van een grondstofallergie kunnen ver gaan. ‘Ik had zoveel last van die allergie dat ik op een zeker moment ook heb gedacht dat ik er maar mee moest stoppen, maar dit is mijn vak, dus dat wilde ik natuurlijk niet. Een medewerker van Blij met Stofvrij vertelde mij dat het al veel kan schelen als je de blootstelling minimaliseert, bijvoorbeeld door gebruik van stuifarme strooibloem. Wij gebruiken het op school dus al een tijd. Stuifarme strooibloem is iets zwaarder en valt sneller neer. Verder merk je er niets van in de productie. Maar dankzij die stuifarme strooibloem heb ik eigenlijk bijna geen last meer en kan ik mijn werk blijven doen!’
Volgens Johan Pronk van groothandel Beko staan bakkers nog weleens wat sceptisch tegenover een ander product: ‘Ze zijn bang dat het invloed heeft op het product, maar er zijn verschillende soorten strooibloem, bijvoorbeeld speciaal voor het gebruik in machines. Na gebruik zijn ze er erg enthousiast over en het werkt echt.’
Optelsom
Het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf wil dat leerlingen al van jongs af aan de blootstelling aan meelstof zo laag mogelijk houden, om sensibilisering te voorkomen. Wim Kannegieter: ‘Ook blootstelling als je jong bent, telt al mee in de optelsom die mogelijk tot gevoeligheid voor meelstof leidt. Het gebruik van stuifarme strooibloem is echt een belangrijke maatregel om werknemers in het bakkersbedrijf te beschermen tegen het ontwikkelen van een grondstofallergie.’ Om de eerste aanzet te geven en scholen kennis te laten maken met stuifarme strooibloem, is daarom besloten om vanuit het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf eenmalig een zak stuifarme strooibloem te laten bezorgen op alle scholen met een bakkersopleiding. Jaap Zuyderduyn: ‘Ik weet zelf wat het is en wat het verschil maakt. Nu het Sociaal Fonds die zakken stuifarme strooibloem gratis levert aan scholen, zou ik tegen mijn collega’s willen zeggen: kijk zelf eens wat het verschil maakt. Misschien merk je het zelf wel, of zie je het verschil bij leerlingen. Het is belangrijk dat ze nu al weten dat dit risico op de loer ligt, zodat ze ook weten dat ze erop moeten letten.’
Netjes werken
Door langdurige blootstelling aan meelstof kun je dus langzaam gevoelig worden voor grondstoffen. Dit gebeurt niet zomaar. Kannegieter: ‘Wie in het weekend een keer een taart bakt, zal hier geen last van hebben, maar als je dag-in-dag-uit en jarenlang aan het werk bent als bakker, kan dat wel gebeuren. Als je gesensibiliseerd bent, kun je daarna het bekende bakkersastma en bakkerseczeem krijgen. Dit gaat nooit meer over en je longen kunnen beschadigen. Het wordt alleen maar erger, waardoor je in het ergste geval na verloop van tijd je werk niet meer kunt doen.’ Het is dan ook belangrijk om klachten serieus te nemen. ‘Het heeft geen zin om je kop in het zand te steken. In de bakkerij is er altijd wel een beetje blootstelling, dus goede preventieve maatregelen zijn eigenlijk de enige echte oplossing.’
Het gebruik van stuifarme strooibloem is een belangrijke maatregel om blootstelling te beperken, maar Jaap Zuyderduyn wijst zijn leerlingen ook op andere punten: ‘Leerlingen zijn, zeker in het begin, nog niet zo heel goed in verstuiven. Ze gebruiken teveel of te weinig bloem. Zeker bij broodbakken klapte ik dan gedurende de les al helemaal dicht en ’s avonds zat ik benauwd op de bank. Ik leg uit dat stofwolken niet goed zijn. Dat voorkom je door bijvoorbeeld voorzichtig te zijn bij het scheppen van grondstoffen en het legen van zakken. Netjes werken dus.’
Meer tips op Blij met stofvrij
Naast het gebruik van stuifarme strooibloem zijn er nog meer maatregelen die je kunt nemen om blootstelling aan grondstoffen te minimaliseren. Bijvoorbeeld door bij het scheppen van grondstoffen met beleid te werk te gaan en voor het schoonmaken een goede stofzuiger te gebruiken in plaats van perslucht. Het gebruik van een afsluitend deksel op de mengkuip kan de blootstelling aan stof tot 30 procent verlagen. Op www.blijmetstofvrij.nl/preventie vind je tips, filmpjes met voorbeelden en meer informatie over grondstofallergie bij bakkers.
In de weken 8 t/m 12 zijn de zakken stuifarme strooibloem door Beko op de scholen afgeleverd.
Dit artikel is mogelijk gemaakt met ondersteuning van het ESF.
