Allergisch voor je werk?

Allergisch voor je werk?
Uit onderzoek blijkt dat er in vrijwel alle bakkersbedrijven sprake is van te hoge piekblootstellingen aan stof. Beeld: Veilig en Gezond

Ieder jaar worden ruim 13.000 mensen in Nederland ziek door hun werk. Jaarlijks overlijden ruim 4.000 mensen aan de gevolgen van beroepsziekten, waarvan ruim 3.000 door beroepslongziekten. Daarom is het Ministerie van SZW aan campagne gestart om mensen bewust te maken van beroepsziekten en het werken met stoffen. Waar moet je in de bakkerijsector op letten?

‘Bakkersastma en bakkerseczeem zijn typische beroepsziekten in de bakkerijsector’, zegt Marloes Verhagen, bedrijfsarts bij Medicosa. ‘Deze beroepsziekten zijn het gevolg van een grondstofallergie die ontstaat door te hoge blootstelling aan meelstof of andere stoffen waarmee in het bakkersbedrijf wordt gewerkt. Je kunt hier allergisch voor worden, waardoor bakkersastma en bakkerseczeem ontstaan.’ De klachten ontwikkelen zich langzaam, maar kunnen zo heftig worden dat je uiteindelijk wordt gedwongen om buiten de bakkerijsector werk te zoeken.

Verhagen benadrukt dat je niet moet wachten als je klachten hebt die kunnen wijzen op een allergie. ‘Klachten gaan niet vanzelf weg, ze worden alleen maar erger. Het heeft dus geen zin om je kop in het zand te steken. Allergie gaat vroeg of laat over in astma of longemfyseem. Als dat gebeurt, kun je je werk niet meer doen. Als je er vroeg bij bent, is het vaak nog mogelijk om maatregelen te nemen, zodat je in het bakkersbedrijf aan het werk kunt blijven.’

Herken signalen

Het is belangrijk om klachten te herkennen die kunnen leiden tot deze beroepsziekten. ‘Meestal begint het met een loopneus, kortademigheid, tranende ogen of huidklachten. Nu heeft iedereen weleens een loopneus, maar als je klachten blijft houden, is het
belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Vooral als je klachten afnemen als je een weekje vrij bent en weer verergeren zodra je aan werk gaat, wijst dat op een link met het werk.’

Onderzoek grondstofallergie

Iedere medewerker in de bakkerij (industrieel of ambachtelijk) ontvangt eens in de vier jaar een vragenlijst. Via deze gratis check kun je snel achterhalen of er risico op grondstofallergie bestaat. De ontwikkeling van een allergie kan hiermee in een vroeg stadium worden opgespoord, zodat er nog maatregelen kunnen worden genomen om aan het werk te kunnen blijven in de bakkerijsector. Maak dus gebruik van deze gratis mogelijkheid!

Ook werkgevers en collega’s kunnen een signalerende rol spelen. ‘Blijft een collega een loopneus houden of altijd rode ogen? Spreek hem of haar daar dan eens op aan en adviseer om naar een arts te gaan.’

Bij aanhoudende klachten kun je naar je huisarts of naar de bedrijfsarts gaan. Vermeld daarbij dat je bakker bent en wijs op de risico’s van meelstof. ‘Ik adviseer ook iedereen om mee te doen aan het gezondheidsonderzoek dat gratis wordt aangeboden in de bakkerijsector, ook als je geen klachten hebt. Hiermee kan de ontwikkeling van een allergie in een vroeg stadium worden gesignaleerd. Heb je wel klachten, maar twijfel je of je misschien allergisch aan het worden bent? Wacht dan niet op de volgende ronde van het allergieonderzoek, maar neem gelijk contact op met het Informatiecentrum Grondstofallergie. Je krijgt dan een vragenlijst die je naar de bakkerspoli stuurt. De bakkerspoli heeft de expertise om op basis van de ingevulde vragenlijst een eerste indruk te krijgen of je mogelijk allergisch bent. Niemand hoeft hier verder van te weten.’

Preventieve maatregelen

Belangrijker is natuurlijk om te voorkomen dat je ziek wordt van je werk. Met de juiste maatregelen is een grondstofallergie te voorkomen. ‘Preventie is ontzettend belangrijk. De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) vormt de basis voor alle risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid in het bedrijf.’ Gezien het risico en de ernstige gevolgen die kunnen ontstaan door het werken met stoffen, stel je een stofbeheersingsplan op. Een voorbeeld hiervan staat op Blijmetstofvrij.nl. ‘Zorg dat je goed inzicht hebt in de piekmomenten die er zijn bij blootstelling aan stoffen. Het stofbeheersingsplan moet je met regelmaat nakijken. De preventiemedewerker kan hierin het voortouw nemen.’ De blootstelling aan stoffen moet goed in de gaten worden gehouden en er moeten maatregelen worden genomen om in ieder geval onder het niveau te blijven dat de SER bepaalt. Uit onderzoek blijkt dat er in vrijwel alle bedrijven sprake is van te hoge piekblootstellingen. ‘Als de blootstelling de grenzen overschrijdt, kun je wachten op de ontwikkeling van grondstofallergie en dus beroepsziekten.’

Verhagen ziet goede voorlichting ook als een belangrijk onderdeel van preventie: ‘Zorg dat medewerkers op de hoogte zijn van de risico’s in de organisatie, ook de risico’s op de langere termijn als gevolg van blootstelling. Maak de maatregelen een standaard onderdeel van het werkproces. Het moet de gewoonte zijn om om op een manier te werken die blootstelling zoveel mogelijk reduceert.’

Bakkerseczeem en bakkersastma

Op Blijmetstofvrij.nl vind je uitgebreide informatie over grondstofallergie, bakkerseczeem en bakkersastma. Er wordt uitgelegd welke maatregelen moeten worden genomen om de blootstelling zo laag mogelijk te houden en je vindt er informatie over wat je kunt doen als je allergisch bent.

Bedrijfsarts

De bedrijfsarts kan op verschillende vlakken een rol spelen. Zoek daarvoor wel een bedrijfsarts die de sector kent. ‘De bedrijfsarts hoort risicovolle situaties te signaleren. Dit kan met de toestemming van een werknemer, maar het kan ook als er meerdere signaleren komen. De bedrijfsarts kan dan, onherleidbaar naar personen, de werkgever laten weten dat er signalen zijn die erop wijzen dat medewerkers te veel worden blootgesteld aan meelstof en dat er maatregelen nodig zijn.’

Bedrijfsartsen hebben een geheimhoudingsplicht. Je kunt dus met vragen of gezondheidsklachten altijd bij de bedrijfsarts terecht zonder dat je werkgever daarover wordt geïnformeerd. ‘Ook als de werkgever niet wordt geïnformeerd, kan de bedrijfsarts meedenken en adviseren over mogelijke aanpassingen in het werk. Bedrijfsartsen zullen nooit iets met je werkgever bespreken wat naar jou te herleiden is als je daar geen toestemming voor hebt gegeven.’