Gecorrigeerd voor inflatie zijn de lonen in de eerste helft van dit jaar met gemiddeld 0,9 procent gedaald, meldt de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) in deze week verschenen rapport. Door inflatie, de energiecrisis en economische krimp kunnen mensen minder kopen dan voorheen, vooral als ze een lager inkomen hebben.
Inkomensongelijkheid
Gilbert Houngbo, directeur-generaal van de IAO, waarschuwt dat de inkomensongelijkheid en armoede zullen toenemen als er niets wordt gedaan om de lage inkomens te helpen.
De hoge inflatie en de wereldwijde vertraging van de economische groei, die onder meer het gevolg zijn van de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis, leiden volgens de IAO in veel landen tot een opvallende daling van de reële maandlonen. Vooral huishoudens met een laag inkomen worden volgens de arbeidsorganisatie bijzonder hard getroffen.
Vooral ook in Europa
Opvallend is dat de inflatie in landen met hoge inkomens sneller steeg dan in landen met midden- en lage inkomens. Een voorbeeld is de Europese Unie. Daar daalden de reële lonen niet met 0,9 procent, maar met 2,4 procent. De grootste daling was merkbaar in Oost-Europa, waar de lonen relatief met 3,3 procent afnamen.
In Centraal- en West-Azië groeiden de lonen juist met 2,5 procent. Vorig jaar was dat nog 12,4 procent. De lonen stijgen dus ook daar minder hard dan voorheen, maar wel harder dan de gestegen prijzen.
Werkloosheid EU daalt
Tegelijkertijd is de werkloosheid in de eurozone in oktober naar het laagste niveau ooit gedaald, geholpen door de krapte op de arbeidsmarkt. Volgens het Europese statistiekbureau Eurostat kwam de werkloosheid in oktober uit op 6,5 procent, tegen 6,6 procent een maand eerder. Ook in de gehele Europese Unie was een daling te zien, van 6,1 naar 6 procent van de beroepsbevolking.
Volgens Eurostat waren er in oktober in de EU 12,9 miljoen mensen zonder betaald werk. In Griekenland en Spanje lag de werkloosheid zoals gewoonlijk het hoogst met respectievelijk 11,6 en 12,5 procent. De laagste werkloosheid werd gemeten in Tsjechië (2,1 procent) en Duitsland (3 procent). Voor Nederland meldde Eurostat een werkloosheid van 3,7 procent.
Jeugdwerkloosheid NL 7,8 procent
De jeugdwerkloosheid in het eurogebied bedroeg 2,3 miljoen mensen. Dat was voor de EU minder dan 2,9 miljoen personen jonger dan 25 jaar. Ook hier waren Griekenland en Spanje koplopers en waren de niveaus het laagst in Tsjechië en Duitsland. Nederland kende volgens Eurostat een jeugdwerkloosheid van 7,8 procent.
Volgens ING-econoom Bert Colijn blijft de arbeidsmarkt robuust ondanks de afzwakkende economie. Hij denkt wel dat de werkloosheid weer licht kan gaan stijgen nu veel bedrijven het wat kalmer aan lijken te doen met het aannemen van nieuw personeel. Maar vanwege de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt zal er geen sprake zijn van een sterke toename van de werkloosheid, aldus Colijn.
Essentiële zaken stijgen sneller in prijs
Wereldwijd maakt IAO-baas Houngbo maakt zich vooral zorgen om mensen met een laag inkomen die al hard werden getroffen in de coronacrisis. Zij besteden namelijk het grootste deel van hun inkomen aan essentiële dingen en die stijgen meestal sneller in prijs dan niet-essentiële artikelen.
'Bovendien kan het broodnodige economische herstel na de pandemie in gevaar komen', zegt de IAO-baas. 'Dit zou verdere sociale onrust in de hele wereld kunnen aanwakkeren en welvaart en vrede voor iedereen kunnen ondermijnen.'
Hoger minimumloon en vouchers
Oplossingen ziet de IAO in beleid om die koopkracht niet verder te laten verslechteren. Vooral het verhogen van het minimumloon biedt goede kansen, denkt de organisatie. Bijna alle landen die lid zijn hebben een minimumloonstelsel, waardoor ingrijpen gemakkelijk is.
In Nederland is al aangekondigd dat het minimumloon gaat stijgen, al maken vakbonden zich zorgen dat die stijging niet voldoende is.
Andere oplossingen die de IAO aandraagt, zijn maatregelen die gericht zijn op specifieke groepen, zoals vouchers voor het kopen van essentiële spullen voor lage inkomens of het verlagen van btw op die spullen.
