In de bakkerijen van Nederland is het een drukte van jewelste. Eerst nog Sinterklaas en daarna barstte het bakgeweld los. Niet alleen kerststollen maar ook luxe vloerbroden en veel mooie desserts en taarten worden in grote aantallen en met veel liefde geproduceerd.

Januari is zo'n maand die tegen je fluistert: 'Kom maar, even ademhalen.' En eerlijk: dat is soms precies wat je nodig hebt. Overuren inlossen, extra onderhoud of schoonmaakwerk inplannen, stapel papieren en mailtjes van vóór Sinterklaas eindelijk wegwerken. Ik hoor vaak: 'Heerlijk, even lucht.' Begrijp ik. Maar ik hoor óók: 'Leegte.' Minder aanloop, minder omzet, minder energie. Ook daar kun je iets mee.

Ik weet dat er mensen zijn die denken dat de wereld gered wordt door nationalistisch gedachtegoed. Begrijpen doe ik het niet, helemaal niet als je kijkt naar de geschiedenis. Gaat het om haatzaaien uit ongenoegen, om het spelen op de man (m/v) in plaats van de bal?

Binnenkort vertrek ik weer voor een nieuw project van de EBRD, de European Bank for Reconstruction and Development. Dit keer ga ik naar Kirgizië, in Centraal-Azië. Zeker niet mijn eerste projectavontuur op - en door - onbekend terrein. Zo ging mijn paspoort ook al eens langs de douanes van bijzondere oorden als Mongolië, Bosnië-Herzegovina en Armenië.

De positieve leuze van D66 'Het kan wel' voor de Tweede Kamerverkiezingen van oktober 2025 sloeg duidelijk aan bij de Nederlandse kiezer. Men was het duidelijk zat, de constante besluiteloosheid en het negativisme van de voormalige regeringspartijen in het kabinet Schoof. Een experiment dat wat mij betreft geen herhaling verdient.

Ruim twee jaar geleden moesten wij door een bakkerstekort de keuze maken om te sluiten op de donderdag, zonde maar noodzakelijk. Gelukkig verspreidde de omzet van die dag zich redelijk over de andere dagen. Totdat…

Dat de drukste periode van het jaar eraan komt, hoef ik niet te vertellen. De veelal lucratiefste ook, hoewel er best nog stevige keuzes gemaakt kunnen worden om de druk wat te verminderen.

December. Voor veel bakkers is het de drukste maand van het jaar. Lange dagen, volle toonbanken en klanten die luxe broodjes, stollen en taarten komen halen. Fantastisch… tot de eerste week van januari. Dan hoor ik vaak hetzelfde: 'Het is zó stil, het lijkt wel of iedereen op dieet is gegaan.' Herkenbaar?

Bakkers werken (in)direct met alle vier de elementen om brood te maken. Aarde is letterlijk de bodem voor het basisbestanddeel van brood. Lucht is, samen met gist, essentieel voor het rijzen van het deeg. Water is een van de basisgrondstoffen van brood. En door vuur wordt het deegstuk tot een brood gebakken.

Bakkers zijn grootverbruikers van energie. Ze kunnen niet zonder. Het is interessant om te zien hoe ondernemers elk op hun eigen creatieve manier aan de slag gaan met energiebesparing en leveringszekerheid, al kost dat soms 'klauwen met geld'.